Ung thư lưỡi: Dấu hiệu, nguyên nhân và những cách phòng chống cần phải biết

Ung thư lưỡi là loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào ở lưỡi. Đây là một trong các loại ung thư ở vùng miệng. Cũng như những loại ung thư khác, ung thư lưỡi xảy ra khi các tế bào phân chia không kiểm soát và tạo nên khối u.

Ung thư lưỡi thường ít gặp hơn so với các loại ung thư khác. Đa số thường gặp ở người lớn tuổi, hiếm khi xảy ra ở người trẻ.

Ung thư lưỡi đa số bắt nguồn từ các tế bào vảy mỏng, dẹt lót trên bề mặt của lưỡi. Vị trí xuất hiện ung thư sẽ ảnh hưởng đến lựa chọn điều trị. Ung thư lưỡi có thể xảy ra tại 2 vị trí sau:

- Trong miệng: Tại đây biểu hiện ung thư có thể dễ dàng nhìn thấy và cảm giác được. Loại ung thư lưỡi này thường được chẩn đoán khi khối ung thư còn nhỏ. Qua đó giúp cắt bỏ khối ung thư sớm và dễ dàng hơn.

- Trong họng: Ung thư xuất phát tại nền lưỡi. Ở vùng này khối ung thư lưỡi thường ít triệu chứng. Và khi đã có biểu hiện rõ ràng thì thường đã ở giai đoạn cuối. Vì vậy, trong các trường hợp này, ung thư lưỡi thường được chẩn đoán muộn. Khi đó khối u thường đã lớn và lan đến các hạch vùng cổ.

Người ta thường chia ung thư lưỡi thành các giai đoạn sau:

Ung thư lưỡi giai đoạn đầu: Ung thư bắt đầu phát triển ở lớp mô của lưỡi và các tế bào sâu bên trong. Ung thư chỉ có kích thước 2 cm, không lây lan đến các mô khác và các cơ quan lân cận hoặc các hạch bạch huyết.

Ung thư lưỡi giai đoạn 2: Các khối u lây lan có kích thước lớn hơn 2 cm và không quá 4 cm. Ung thư vẫn chưa lây lan sang các bộ phận khác hoặc các hạch bạch huyết.

Ung thư lưỡi giai đoạn 3: Giai đoạn này có hai khả năng:

- Ung thư có kích thước lớn hơn 4 cm và không lây lan đến các hạch bạch huyết.

- Ung thư lưỡi có kích thước thay đổi và đã lan rộng đến một hạch bạch huyết trong vòng bán kính nhỏ hơn 3 cm.

Ung thư lưỡi giai đoạn 4: Thường được chia thành 3 loại gồm:

- Loại 1: là khi ung thư đã lan đến các bộ phận khác của miệng như môi.

- Loại 2: cho thấy ung thư đã lan rộng đến ít nhất 1 hạch bạch huyết lớn hơn 6 cm hoặc ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết ở cả hai bên cổ.

- Loại 3: có nghĩa là ung thư đã lan đến các bộ phận xa xôi khác của cơ thể như phổi.

Dấu hiệu ung thư lưỡi giai đoạn đầu

Ung thư lưỡi giai đoạn đầu rất khó nhận ra vì các dấu hiệu chưa rõ ràng

Ở giai đoạn đầu, gần như tất cả các dấu hiệu đều dễ bị người bệnh bỏ qua, do các dấu hiệu không rõ ràng, khó nhận biết.

Ở giai đoạn này, người bệnh sẽ cảm giác như có dị vật hoặc xương cá cắm vào lưỡi, cảm giác này rất khó chịu nhưng qua đi nhanh. Ngoài ra ở lưỡi có một điểm nổi phồng với sự thay đổi về màu sắc, niêm mạc trắng, xơ hóa hoặc tổn thương là vết loét nhỏ. Thậm chí có thể sờ thấy tổn thương ở lưỡi chắc, rắn, không mềm mại như bình thường. Khoảng 50% bệnh nhân có hạch ngay từ đầu. Hạch hay gặp là hạch dưới cằm, dưới hàm.

Dấu hiệu ung thư lưỡi giai đoạn 2

Ở giai đoạn 2 và 3 của ung thư lưỡi, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhiều khi ăn uống, đau kéo dài gây khó khăn khi nói. Cơn đau tiếp tục tăng lên khi nói, nhai và nhất là khi ăn thức ăn cay, nóng, đôi khi đau lan lên tai.

Ung thư lưỡi giai đoạn 2 khiến người bệnh tăng tiết nước bọt, nước bọt có kèm lẫn máu, hơi thở mùi khó chịu. Một số trường hợp gây khít hàm, làm cho lưỡi bị cố định gây khó nói và khó nuốt.

Nếu để ý, người bệnh sẽ thấy có ổ loét ở lưỡi, trên ổ loét phủ một lớp giả mạc dễ chảy máu, tình trạng loét phát triển nhanh, lan rộng làm lưỡi hạn chế vận động, không di động được.

Dấu hiệu ung thư lưỡi giai đoạn 3

Ở giai đoạn 3 của bệnh sẽ bắt đầu xuất hiện một số dấu hiệu của tình trạng bệnh ác tính như:

- Tổn thương dạng sùi loét, được tạo thành từ một vết loét không đều ở đáy có mủ máu, bờ nham nhở, dễ chảy máu khi va chạm.

- Đôi khi không có dấu hiệu loét mà xuất hiện một nhân lớn gắn chặt xuống lớp dưới, nhô lên ở dưới lớp niêm mạc căng nhẵn, có màu tím nhạt, lớp niêm mạc lỗ rỗ những lỗ nhỏ mà khi ấn vào sẽ làm rỉ ra một chất trắng, sản phẩm của hoại tử ở phía dưới.

Dấu hiệu ung thư lưỡi giai đoạn 4 (giai đoạn cuối)

Ở giai đoạn cuối của ung thư lưỡi, người bệnh sẽ dễ dàng phát hiện bệnh bởi các triệu chứng xuất hiện rõ ràng.

Lúc này, tình trạng loét ở lưỡi sâu lan rộng xuống bề mặt hoặc vào mặt dưới, gây đau đớn, gây bội nhiễm, có mùi hôi, rất dễ chảy máu, thậm chí có thể gây chảy máu trầm trọng ảnh hưởng đến tính mạng. Các tổn thương u, cục thường gặp ở bờ tự do của lưỡi, đôi khi gặp ở mặt dưới lưỡi, mặt trên lưỡi hoặc ở đầu lưỡi.

Ngoài ra, có thể xuất các triệu chứng cảnh báo tình trạng bệnh ác tính như:

- Giảm cân mà không sử dụng phương pháp giảm cân nào: Triệu chứng này xuất hiện khi tình trạng bệnh đã tiến đến giai đoạn khó điều trị.

- Mệt mỏi: Người bệnh luôn có cảm giác mệt mỏi. Biểu hiện này xảy ra thường xuyên và không có lí do.

- Rối loạn tiêu hóa: Ăn nhanh no là một biểu hiện phổ biến ở bệnh ung thư lưỡi. Sau khi ăn xuất hiện tức bụng, xảy ra tình trạng đầy hơi, buồn nôn. Bụng trở nên căng, đại tiện thay đổi, trong phân có lẫn chất nhầy.

- Sốt: Triệu chứng này có thể kéo dài vài tháng. Làm cho bệnh nhân khó chịu và vô cùng mệt mỏi.

Ung thư lưỡi chưa thể xác định được nguyên nhân đích danh gây ra bệnh, nhưng người ta đã tìm ra được các yếu tố khiến nguy cơ mắc phải bệnh ung thư lưỡi cao. Các yếu tố nguy cơ đó là:

Hút thuốc lá: Được biết đến là tác nhân hàng đầu của ung thư phổi, nhưng việc hút thuốc còn là nguyên nhân của hàng loạt bệnh ung thư, trong đó có ung thư lưỡi. Khói thuốc lá là một trong các yếu tố nguy cơ phổ biến nhất đôi với ung thư miệng và cổ họng, mà lưỡi là cơ quan không thể tránh khỏi.

Uống rượu, sử dụng chất kích thích: Các nghiên cứu chỉ ra rằng, có khoảng 70-80% bệnh nhân bị ung thư lưỡi hoặc ung thư miệng đều là những người rất hay sử dụng rượu bia và các chất kích thích.

Tiếp xúc với tia bức xạ: Thường xuyên tiếp xúc với các tia bức xạ cường độ cao cũng có nguy cơ phát triển bệnh ung thư miệng và lưỡi cao hơn so với người bình thường.

Lịch sử gia đình: Gen di truyền là một trong những nguyên nhân gây nên bệnh ung thư lưỡi. Nếu người thân trong gia đình có thành viên mắc phải căn bệnh thì bạn có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn gấp nhiều lần bình thường.

Nhiễm virus HPV: Trong số 100 loại virus HPV được người ta tìm thấy, có một hoặc một vài loại có khả năng gây nên bệnh ung thư lưỡi cho người bệnh.

Chế độ ăn uống thiếu hợp lý: Ăn chế độ ăn ít trái cây và rau quả. Ăn nhiều thịt đỏ hoặc thực phẩm chế biến sẵn cũng là một trong những nguyên nhân gây ra ung thư lưỡi.

Có tiền sử ung thư: Đã bị ung thư trước đó, đặc biệt là các loại ung thư tế bào vảy khác

Tuổi tác: Người lớn tuổi là nhóm có nguy cơ mắc ung thư lưỡi cao nhất.

Bệnh trào ngược dạ dày: Đây cũng là một trong những nguyên nhân có thể dẫn đến ung thư lưỡi

Răng miệng không vệ sinh: Vệ sinh răng miệng kém hoặc có các yếu tố khác ảnh hưởng đến miệng, lưỡi như răng giả không phù hợp gây kích ứng lưỡi cũng dễ dẫn tới nguy cơ bị ung thươi lưỡi.

Ung thư lưỡi là bệnh lý ác tính, chính vì vậy nhiều người rất lo sợ và nghĩ bệnh ung thư lưỡi có thể lây lan. Lý do vì sợ một khi ung thư đã di căn thì khối u đã ăn sang các bộ phận khác, ai tiếp xúc gần sẽ bị lây bệnh.

Tuy nhiên, ung thư lưỡi không phải là bệnh lây nhiễm. Các chuyên gia cho biết, bất kì loại ung thư nào, không ngoại trừ ung thư lưỡi cũng không thể lây từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Theo đó, các hoạt động như nói chuyện, bắt tay, ăn uống chung với người bệnh… là hoàn toàn bình thường.

Nhưng nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh thì những thành viên khác có nguy cơ ung thư lưỡi cao hơn người bình thường. Lý do là bởi đột biến gen di truyền trong gia đình có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Thời gian sống của người bệnh ung thư lưỡi phụ thuộc rất nhiều vào nhiều yếu tố liên quan. Khi khối u phát triển, việc loét sẽ làm cho bệnh nhân trở nên đau đớn khi nhai, nói, đi kèm là chứng khó thở, suy kiệt. Nếu khối u xâm nhiễm vào các mạch máu lớn vùng họng, nhất là động mạch lưỡi sẽ gây chảy máu ồ ạt, có thể dẫn đến tử vong.

Phần còn lại, tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh và khả năng điều trị triệt để, người ta tiên lượng tỷ lệ sống sau 5 năm theo từng giai đoạn như sau:

- Ung thư lưỡi giai đoạn đầu: 56%

- Ung thư lưỡi giai đoạn 2: 58.3%

- Ung thư lưỡi giai đoạn 3: 55.4%

- Ung thư lưỡi giai đoạn cuối: 43.4%

Phương pháp phẫu thuật

Phẫu thuật là biện pháp cơ bản và được dùng nhiều khi điều trị bệnh ung thư, và ung thư lưỡi cũng không phải là ngoại lệ.

Ung thư lưỡi giai đoạn đầu và ung thư lưỡi giai đoạn 2 có thể điều trị triệt căn bằng phẫu thuật, ở giai đoạn muộn hơn cần phải kết hợp điều trị phẫu thuật, xạ trị và hóa trị nhằm kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Trong một số trường hợp ở giai đoạn muộn khi có chảy máu nhiều tại u phải phẫu thuật thắt động mạch cảnh ngoài để cầm máu.

Phương pháp xạ trị

Phương pháp này có thể sử dụng đơn thuần trong các trường hợp ung thư lưỡi giai đoạn muộn không còn chỉ định phẫu thuật hoặc xạ trị triệt căn trong trường hợp giai đoạn sớm.

Xạ trị cũng có thể dùng sau phẫu thuật nhằm diệt nốt những tế bào ung thư còn sót hậu phẫu thuật. Ngoài ra có thể xạ trị tại chỗ (xạ trị áp sát) bằng cách dùng nguồn phóng xạ đặt hoặc cắm vào tổn thương ung thư tại lưỡi nhằm tiêu diệt tổn thương.

Trong một số trường hợp ở giai đoạn muộn, tổn thương di căn xương; xạ trị vào vùng tổn thương di căn xương giúp giảm đau. Với các tổn thương di căn não có thể xạ trị gia tốc toàn não hoặc xạ phẫu bằng dao gamma quay để cải thiện thời gian sống thêm và chất lượng sống.

>> Xem thêm: Ung thư não - Biểu hiện, nguyên nhân, cách điều trị và phòng tránh hiệu quả nhất

Phương pháp hoá trị

Có thể dùng theo đường toàn thân hoặc đường động mạch lưỡi, có thể đơn hoá chất hoặc phối hợp đa hoá chất.

Hóa chất có thể dùng trước, sau phẫu thuật - xạ trị hoặc hóa chất điều trị triệu chứng. Hóa trị trước phẫu thuật hoặc xạ trị nhằm mục đích thu nhỏ khối u, ngăn chặn sự phát triển của khối u cũng như ngừng cung cấp chất dinh dưỡng cho các tế bào ác tính.

Việc phòng ngừa ung thư lưỡi là điều rất quan trọng. Dưới đây là những phương pháp giúp phòng ngừa ung thư lưỡi hiệu quả mà ai cũng cần biết:

- Vệ sinh răng miệng đúng cách: Dùng bàn chải răng và dùng chỉ nha khoa đúng cách để vệ sinh răng miệng. Miệng không khỏe mạnh làm giảm hệ thống miễn dịch và ức chế khả năng của cơ thể để chống lại bệnh ung thư tiềm năng.

- Có chế độ dinh dưỡng hợp lý: Ăn nhiều đậu, hoa quả, rau họ cải (như cải bắp, bông cải xanh), các loại rau lá xanh đậm, hạt lanh, tỏi, nho, trà xanh, đậu nành và cà chua , thay các món chiên và nướng bằng các món luộc hoặc hấp. Sử dụng các loại gia vị lành mạnh như tỏi, gừng và bột cà ri để thêm hương vị.

- Từ bỏ thói quen xấu: Không hút thuốc lá, sử dụng quá nhiều chất kích thích như rượu, bia..

- Tập thể dục thường xuyên: Vận động thường xuyên vừa giúp tăng sức đề kháng cũng như phòng tránh ung thư.

- Khám nha khoa thường xuyên: Khám nha khoa định kỳ kết hợp với các phương pháp sàng lọc cho phép bạn phát hiện các dấu hiệu tiền ung thư sớm. Đặc biệt là khi thấy có các dấu hiệu bất thường như: xuất hiện vết loét lâu ngày, màu trắng hoặc đỏ ở hai bên lưỡi, có thể hơi đau hoặc không đau…

Ngoài ra, người bệnh ung thư lưỡi cũng nên sử dụng thêm các loại thực phẩm chức năng để tăng cường sức khỏe trong quá trình xạ trị, hóa trị, giúp quá trình điều trị bệnh thuận lợi hơn. Hiện nay, Okinawa Fucoidan và Nano Fucoidan đến từ Nhật Bản là sản phẩm được nhiều người bệnh ung thư lựa chọn. Bởi cả hai sản phẩm đều có thành phần chính là Fucoidan được chiết xuất từ loại tảo nâu Mozuku ở Nhật Bản (loại tảo cho ra hàm lượng Fucoidan tốt nhất), có tác dụng vượt trội trong việc tăng cường đề kháng, nâng cao sức khỏe cho người bệnh, giúp hỗ trợ phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả hơn.

Tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc ung thư lưỡi, đó là sự thật trong xã hội ngày nay. Chính vì thế, việc phòng bệnh là điều vô cùng quan trọng để có một cuộc sống vui, khỏe, có ích.

>> Xem thêm: Fucoidan là gì? Fucoidan có tốt không? Bạn biết gì về thuốc trị ung thư Fucoidan?

>> Xem thêm: Dùng Nano Fucoidan có tốt không? Giá bao nhiêu một hộp?