Đừng tiếc 1 phút để đọc về các nguyên tắc chăm sóc sức khỏe sau sinh

Mục lục

I: Các vấn đề thường gặp sau sinh

1. Hiện tượng sản dịch

2. Đau ngực

3. Xuất hiện cảm giác đau nhói khi đi vệ sinh

4. Chăm sóc vùng kín

5. Táo bón sau sinh

6. Khi nào thì nên quan hệ tình dục sau sinh?

7. Khó giảm cân sau sinh

II. Chăm sóc sức khỏe sau sinh đúng cách mẹ cần biết

1. Chế độ nghỉ ngơi phù hợp

2. Chế độ ăn uống phù hợp

3. Chế độ chăm sóc vết mổ sau sinh phù hợp

4. Chế độ luyện tập phù hợp

Mang thai là một món quà tuyệt vời mà thượng đế đã ban tặng cho người phụ nữ. Tuy nhiên, bên cạnh niềm hạnh phúc vô bờ đó là những khó khăn, lo lắng, nhất là với những ai lần đầu mang thai. Không phải chỉ cần sinh bé ra là đã hoàn thành xong quá trình khó khăn đó mà hành trình" thực sự chỉ vừa mới bắt đầu khi em bé chào đời. Chăm sóc cả mẹ lẫn bé sau khi sinh là một hành trình dài cần rất nhiều kiến thức và kỹ năng, sự kiên nhẫn. Có rất nhiều phụ nữ rơi vào trạng thái căng thẳng hoặc nghiêm trọng hơn là trầm cảm khi họ không có đủ kiến thức cũng như hiểu biết trong giai đoạn này. Để tránh tình trạng trên, hãy trang bị đầy đủ những kiến thức về việc chăm sóc sức khỏe sau sinh các chị em nhé.

I. Các vấn đề thường gặp sau sinh

1. Hiện tượng sản dịch

- Sản dịch là gì?

Sản dịch là dịch chảy ra từ âm đạo sau khi mẹ hoàn thành ca sinh. Trong sản dịch bao gồm máu, các mô từ lớp niêm mạc tử cung và có thể lẫn cả các vi khuẩn. Điều gì đã tạo ra lượng sản dịch này?

Khi nhau thai bong ra khỏi tử cung, nó khiến cho các mạch máu tại nơi tiếp xúc giữa nhau thai và tử cung bị mở ra và lượng máu này chảy vào  tử cung rồi chảy ra ngoài qua âm đạo. Sau khi nhau thai được xuất ra khỏi cơ thể, tử cung sẽ co bóp để đóng các mạch máu kể trên và nhờ đó, giảm lượng máu thất thoát. Mẹ không nên quá lo lắng về tình trạng này, vì trong thời gian mang thai, lượng máu trong cơ thể đã tăng lên khá nhiều nên chảy máu trong một vài ngày đầu sau sinh không gây ra tình trạng thiếu máu.

Sản dịch thường thay đổi màu sắc trong vài ngày. Những ngày đầu tiên, sản dịch chứa nhiều máu và có màu đỏ tươi. Trong 2 đến 4 ngày sau khi sinh, sản dịch sẽ chứa nhiều nước hơn, lúc này các mạch máu trong tử cung đã được “hàn gắn” nên lượng máu chảy ra sẽ ít dần và sản dịch sẽ chuyển màu hồng. Sau khoảng 10 ngày, sản dịch sẽ có màu vàng hoặc trắng vì thành phần chủ yếu trong sản dịch lúc này là các tế bào bạch cầu và các tế bào từ niêm mạc tử cung.

- Sau bao lâu thì hết sản dịch?

Thông thường, trong 20 ngày đầu tiên sau sinh, sản dịch sẽ đi từ mức nhiều nhất đến thấp nhất và chấm dứt, bất kể là mẹ sinh theo phương pháp nào.

Tuy nhiên, việc sau sinh bao lâu thì hết sản dịch còn tùy thuộc vào đặc điểm cơ thể của mỗi mẹ. Cách chăm sóc sức khỏe sau sinh cũng ảnh hưởng không ít đến thời gian ra sản dịch.

Ở một số sản phụ, hiện tượng ra sản dịch có thể kéo dài đến 45 ngày, tức là khoảng 6 tuần sau sinh. Nhưng nếu qua khỏi thời gian này mà vẫn bị ra sản dịch thì mẹ nên đến bệnh viện để được kiểm tra, phòng tránh các nguy cơ nhiễm trùng hay biến chứng nguy hiểm.

-Làm thế nào để hết sản dịch?

Để khắc phục, sau khi sinh, sản phụ cần nằm bất động trong thời gian 8-10 giờ, nếu sinh mổ thì thời gian này cần kéo dài hơn thậm chí có thể dài tới 20 tiếng.

Sau thời gian trên cần duy trì các hoạt động từ từ để giúp cơ thể chóng được bình phục. Trường hợp ra quá nhiều máu hoặc quá nhanh thì nguy cơ bị băng huyết rất cao, nên tư vấn bác sĩ ngay.

Khi phát hiện sản dịch có mùi hôi (sản dịch bình thường là sản dịch có mùi tương tự với chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng) hoặc phát hiện sản dịch thường xuyên xuất hiện dưới dạng cục máu đông hay trong trường hợp bạn đang lo lắng không biết nên làm gì với tình trạng mất máu của mình thì việc cần làm lúc này chính là thông báo ngay với bác sĩ.

Nói chung, những người khỏe mạnh thì sau 3 tuần sẽ hết sản dịch, thậm chí có thể có kinh trở lại, vì lý do này cần có biện pháp tránh thai để khỏi bị vỡ kế hoạch.

Cần lưu ý về hiện tượng sản dịch sau sinh

2. Đau ngực

Hiện tượng đau ngực xuất hiện từ khi bắt đầu mang thai và càng về cuối giai đoạn mang thai, bầu vú bắt đầu có nhiều sữa, gây căng tức khó chịu. Không nên nặn vú bởi nó gây tác động đến quá trình phát triển của thai nhi, phát sinh những biến chứng gây đẻ non.

Có hai nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng này. Thứ nhất là sau khi sinh, cơ thể của người phụ nữ đã quá mệt mỏi, ảnh hưởng đến giờ giấc nên cơ thể không cho con bú đúng giờ. Thứ hai là những sản phụ phải mổ sinh thì sau khi sinh, vết mổ sẽ gây đau, làm cho chị em không kịp thời cho con bú được.

Ngoài ra, sau khi sinh, nhiều sản phụ gặp tình trạng tắc tia sữa, áp xe gây đau đớn và stress nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé. Tuy nhiên, cần giữ tâm lý thoải mái để giảm đau. Nên massage bầu vú, tắm vòi hoa sen, dùng đèn hồng ngoại chiếu kết hợp xoa bóp nhẹ nhàng, chườm nước nóng. Đây được coi là một biện pháp giảm đau rất tốt. Nên lấy túi nước nóng khoảng 40-50oC chườm trong khoảng 10-15 phút, cách 4 giờ lại chườm một lần, cho đến khi cảm thấy đỡ căng đau thì thôi. Vắt bớt sữa cũng là một biện pháp giảm căng đau rất tốt, thường là sau khi đỡ căng đau, lấy vú cao su hút bớt sữa đi.

Ngoài ra, sản phụ cũng cần chăm sóc bầu ngực để giảm thiểu tối đa tình trạng sệ ngực, lệch ngực, gây ra tâm lý tự ti.

3. Xuất hiện cảm giác đau nhói khi đi vệ sinh

Trong quá trình sinh con, vài vết xước hoặc những vết rách sẽ xuất hiện quanh cửa âm đạo đang hé mở. Những vết xước này là nguyên nhân gây ra cơn đau thốn khi sản phụ đi tiểu trong vài ngày đầu sau khi sinh. Điều quan trọng cần làm chính là:

• Giữ khu vực âm đạo luôn sạch sẽ và khô thoáng.
• Thay đổi miếng lót thai sản thường xuyên để tránh nhiễm trùng.
• Sau mỗi lần đi vệ sinh, luôn luôn lau từ phía trước ra phía sau, tắm rửa bằng nước sạch và lau nhẹ bằng giấy vệ sinh.
• Uống nhiều nước để làm loãng nước tiểu.

Áp dụng các phương pháp trên sẽ nhận thấy những cơn đau buốt dần tan biến sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu những cơn đau tiếp tục tái diễn thì điều đó có nghĩa sản phụ có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu. Bạn nên thường xuyên báo với bác sĩ về những dấu hiệu, tần số, nhiệt độ cùng những cơn đau nhói hay rát trong khi tiểu. 

Phương án nuôi con bằng sữa mẹ được các chuyên gia khẳng định không chỉ tốt cho sản phụ mà còn tốt cho cả đứa trẻ và cũng là phương án giúp cơ thể người mẹ nhanh chóng bình phục, cả về thể chất lẫn về trạng thái tinh thần.

4. Chăm sóc vùng kín

Để giúp dạ con nhanh trở lại bình thường thì nên giữ vệ sinh tốt âm đạo, đi đứng nhẹ nhàng. Kết quả, sau 20 ngày đến 1 tháng dạ con sẽ trở lại bình thường.

Chăm sóc vùng kín rất đa dạng như giữ gìn vệ sinh, đeo băng, thay băng, giữ gìn âm đạo luôn sạch và khô, ngoài ra cũng nên tăng cường hoạt động, không nên nằm nhiều, luyện tập các môn thể thao nhẹ nhàng, tăng cường thực phẩm giàu chât xơ để tránh táo bón…

Sau khi sinh có thể tắm gội bình thường, không nên tắm ngâm mình dưới ao hồ hoặc trong bồn tắm, nên nghỉ ngơi thích hợp.

Mách mẹ một số mẹo chăm sóc vùng kín sau sinh

- Vệ sinh vùng kín bằng lá trầu

Chọn lá trầu không tươi, ngâm nước muối, rửa thật sạch vò ra cho vào một cái bát có nắp đậy hoặc ấm hãm trà cũng được, rồi cho một rúm muối vào cùng. Tiếp đó cho nước sôi vào để chừng 15-30 phút đổ ra chậu chuyên dùng để vệ sinh. Lấy nước đó dùng để rửa ngoài chống viêm, chống ngứa rất hiệu quả, tuyệt đối không thụt rửa sâu vào bên trong.

- Vệ sinh vùng kín bằng lá chè xanh

Dùng một nắm lá chè xanh, ngâm rửa sạch cho vào nồi, cho thêm một chút muối nữa và cho nước vào đun sôi. Đun sôi khoảng 10 phút, bỏ ra ngoài cho nguội rồi 30 phút sau để nước còn âm ấm rồi dùng rửa vùng kín. uy nhiên, chị em chỉ nên rửa 1 tuần 2-3 lần và trong 2 tháng đầu sau sinh thôi nhé. Vì rửa hàng ngày sẽ giúp da chúng ta bị khô đấy!

- Vệ sinh vùng kín bằng nước muối 

Mua gói muối sinh lý pha với nước loãng theo đúng hướng dẫn ghi trên bao bì. Dùng nước muối vệ sinh vùng kín sạch sẽ bên ngoài theo hướng từ trước ra sau. Tuyệt đối không thụt rửa âm đạo và nên ứng dụng cách vệ sinh vùng kín sau sinh bằng nước muối tuần 1-2 lần

5. Táo bón sau khi sinh?

- Nguyên nhân gây táo bón sau sinh

Ruột thường ngưng chuyển động trong vài ngày sau khi sinh, nhiều sản phụ nhận thấy chứng táo bón là một trong những vấn đề nhức nhối trong những ngày đầu này. Điều này có thể do một số yếu tố như:

• Do sự thay đổi nội tiết trong thời kì cho con bú;
• Khi mang thai nếu mẹ bị táo bón, thì sau khi sinh mẹ rất dễ bị táo bón nặng hơn;
• Khi cho con bú, một phần lượng nước trong cơ thể mẹ sẽ phải chia sẻ cho bé bú. Nhưng mẹ lại không dám uống nhiều nước vì sợ sẽ làm loãng sữa, con bú thiếu chất;
• Một số mẹ sau sinh lại kiêng cữ quá đà hoặc nhiều mẹ thì uống các loại thuốc bắc, các loại thuốc bổ như vitamin, canxi, sắt để bổ sung dưỡng chất vào sữa mẹ với mong muốn bé được cứng cáp hơn. Tuy nhiên các biện pháp này sẽ làm cơ thể thiếu chất xơ hay bị nóng, dẫn tới gây táo bón sau sinh;
• Hiện tại đa số chị em khi lâm bồn đều được can thiệp bằng thủ thuật cắt nới tầng sinh môn. Thế nên sau sinh nhiều mẹ không dám đi tiêu vì sợ đau, bục vết khâu nên cố nhịn;
• Trong quá trình sinh nở, mẹ mất nhiều huyết cũng như sản dịch khiến cơ thể hư hao, máu chưa kịp xuống nuôi đại tràng (khi mang thai đại tràng sẽ kém được nuôi dưỡng), khí huyết lại bị hư tổn nặng nề, dẫn đến táo bón;
• Ngoài ra, sau sinh cơ thể của mẹ thường rất mệt mỏi, khiến mẹ lười vận động đi lại, làm cho hoạt động của ruột giảm đi, khiến phân di chuyển chậm và gây ra táo bón.

- Cách trị táo bón sau sinh hiệu quả

+ Chế độ ăn giàu chất xơ, uống nhiều nước

Để tránh tình trạng táo bón xảy ra, bạn cần phải có một chế ăn uống với nhiều chất xơ, uống nhiều nước và tập thể dục nhẹ nhàng thường xuyên như đi tản bộ. Nếu bạn đang bị đau ở đáy chậu (vùng giữa âm đạo và hậu môn) thì tốt nhất bạn cần uống thuốc giảm đau paracetamol theo lời khuyên của bác sĩ trước khi bạn đi vệ sinh.

Mách mẹ một số món ăn trị táo báo sau sinh tốt nhé:

Cháo vừng đen

Vừng đen 30g, gạo tẻ 100g, gạo nếp 50g, thịt lợn nạc 100g, dầu thực vật, mắm muối vừa đủ. Vừng đen, gạo xay nhỏ. Thịt lợn nạc băm nhỏ ướp mắm muối, xào chín bằng dầu thực vật. Cho gạo, vừng đen vào nồi cùng với 250ml nước đun nhỏ lửa. Khi cháo chín cho thịt lợn nạc vào đảo đều, cháo sôi lại là được. Ngày ăn 2 lần lúc đói, cần ăn liền 3 - 5 ngày.

Cháo khoai lang

Khoai lang 200g, nghệ vàng 10g, đường đỏ 50g. Nghệ vàng rửa sạch giã nhỏ. Khoai lang rửa sạch cắt vừa miếng, tất cả cho vào nồi thêm 300ml nước, đun cho khoai nhừ, quấy đều cho thành cháo, thêm đường đỏ, đun tiếp đến khi sôi lại là được. Ngày ăn 2 lần lúc đói. Theo dõi nếu thấy đại tiện ngày 1 lần là được, ngừng ăn cháo.

Cháo bầu dục lợn

Bầu dục lợn 1 đôi (250g), gạo ngon 100g, nghệ vàng 10g, mắm muối vừa đủ. Nghệ vàng rửa sạch giã nhỏ. Bầu dục làm sạch thái vừa miếng ướp mắm muối, nghệ sau 10 phút kẹp nướng trên than hồng cho tới chín. Gạo xay thành bột cho vào nồi thêm 250ml nước, đun lửa nhỏ. Khi cháo chín cho bầu dục vào, đun tiếp đến khi cháo sôi lại khoảng 10 phút là được. Ngày ăn 1 lần. Cần ăn liền 2 - 3 ngày.

Cháo cà rốt

Cà rốt 200g, cuộng rau bắp cải 100g, gạo ngon 100g, thịt lợn nạc 100g, dầu thực vật, mắm muối vừa đủ. Cà rốt cạo sạch, mài nhỏ hay nạo thành sợi. Cuộng bắp cải rửa sạch thái nhỏ. Gạo ngon xay thành bột. Thịt lợn nạc rửa sạch băm nhỏ ướp mắm muối, xào chín bằng dầu thực vật. Cho bột gạo vào nồi thêm 250ml nước, đun nhỏ lửa, cháo sôi cho cà rốt, cuộng bắp cải vào quấy đều đến khi cháo sôi lại, cho thịt lợn vào đun tiếp một lúc là được. Ngày ăn 1 lần, cần ăn liền 3 - 5 ngày.

Gà 1 con nhỏ (300g), khoai tây 100g, nghệ đen 10g, cà rốt 50g, gừng tươi 3g, bột ngọt, bột gia vị vừa đủ. Khoai tây bỏ vỏ rửa sạch. Cà rốt, gừng, nghệ đen đều mài nhỏ, trộn đều với bột ngọt, bột gia vị. Gà làm sạch mổ moi bỏ nội tạng, chân, đầu. Cho khoai lang, cà rốt, nghệ, gừng vào bụng gà khâu kín, đem hấp cách thủy. Khi gà chín, cho sản phụ ăn nóng lúc đói, ngày ăn 1 lần. Cần ăn liền 3 - 5 ngày.

Gà hấp táo tàu

Gà 1 con nhỏ (300g), táo tàu 5 quả, vừng đen 50g, nghệ đen 10g, bột ngọt, bột gia vị vừa đủ. Gà làm sạch, mổ moi bỏ nội tạng, cho vừng đen, táo tàu, nghệ đen, bột ngọt, bột gia vị vào bụng gà khâu kín, đem hấp cách thủy. Ngày ăn 1 lần, cần ăn liền 5 ngày.

Chè chuối tiêu

Chuối tiêu 3 quả, đường trắng 30g. Chuối tiêu chọn quả chín, bỏ vỏ cho vào đánh nhừ như kem, thêm 200ml nước quấy đều, đun trên lửa nhỏ, chè sôi cho đường trắng vào đun tiếp, đường tan hết là được. Ngày ăn 2 lần, cần ăn liền 3 ngày.

Mật ong 30g, vừng đen 100g, gừng tươi 3g. Vừng đen, gừng giã nhỏ cho vào nồi thêm 250ml nước đun trên lửa nhỏ, khi chín cho mật ong vào quấy đều, chè sôi lại là được. Ngày ăn 2 lần, cần ăn liền 3 - 5 ngày.

Chè đu đủ

Đu đủ chín 300g, đường trắng 30g. Đu đủ chín bỏ vỏ và hạt, xay nhỏ, cho đường trắng vào đánh cho tan đều, đun lửa nhỏ đến khi chè sôi là được. Ngày ăn 1 lần lúc đói, cần ăn liền 3 ngày.

Chè khoai sọ

Khoai sọ 300g, đường trắng 30g, gừng tươi 3g. Khoai sọ bỏ vỏ, xay nhỏ cùng với gừng, thêm 150ml nước đun nhỏ lửa, khi sôi cho đường trắng vào quấy đều, chè sôi lại là được. Ngày ăn 2 lần lúc đói. Cần ăn liền 3 - 5 ngày.

Cao dầu vừng

Dầu vừng 100g, mật ong 200g, gạo nếp 100g. Dầu vừng và mật ong cho lẫn vào với nhau quấy đều đun lửa nhỏ. Gạo nếp xay thành bột. Khi dầu vừng sôi thì cho bột gạo nếp vào quấy đều, bột gạo chín là được. Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 15g pha với nước sôi uống.

Nước hạt tía tô

Hạt tía tô 10g, hoa vừng đen 15g. Hạt tía tô, hoa vừng đen rửa sạch cho vào nồi thêm 250ml nước đun sôi kỹ chắt lấy 150ml nước thuốc đặc, chia 2 lần uống trong ngày. Cần uống 2 - 3 ngày.

Để phòng bệnh, chị em nên ăn nhiều các thức ăn mềm, dễ tiêu, thực phẩm có chất xơ như rau tươi, quả chín...; không nên ăn các chất quá cay nóng như ớt, hạt tiêu và các chất kích thích như cà phê, chè, rượu, thuốc lá...

- Tập luyện

Bộ máy tiêu hóa ‘đình công’ cũng vì việc lười vận động của các mẹ. Đừng nằm trên giường mãi, hãy cố gắng đi lại và vận động nhẹ nhàng để kích thích quá trình trao đổi chất diễn ra. Theo các bác sĩ sản khoa: Khoảng hai ngày sau khi sinh thường, sản phụ đã có thể tự ngồi dậy và di chuyển khỏi giường của mình rồi.

Nếu được hãy thực hành bài tập Kegel ở tư thế đứng hoặc nằm, chúng có thể giúp khắc phục triệu chứng táo bón sau sinh lên tới 70%.

- Giữ tâm lý thoải mái

Cần biết rằng: Tâm trạng lo lắng, kém lạc quan, căng thẳng sẽ tác động không nhỏ đến sự co bóp của dạ dày khiến việc tiêu hóa bị ngưng trệ. Do đó, hãy chú ý thư giãn đầu óc và đừng lo lắng quá mức nếu ‘chẳng may’ bị táo bón mà thay vào đó hãy cố gắng áp dụng những nguyên tắc trị táo bón sau sinh kia.

Táo bón sau sinh gây khó chịu và bất tiện cho sản phụ

6. Vấn đề quan hệ tình dục sau sinh

- Sau sinh bao lâu thì được quan hệ tình dục

Theo các chuyên gia tình dục học của Mỹ thì trong 6 tuần đầu sau khi sinh không nên hoạt động tình dục nhưng cũng có người cho rằng nếu sức khỏe của sản phụ hồi phục nhanh thì sau 4-6 tuần vẫn có thể sinh hoạt bình thường và cũng là cách giúp cho cơ thể người phụ nữ kích hoạt trở lại, giúp máu tuần hoàn tốt hơn.

- Quan hệ tình dục quá sớm sau sinh gây ra tác hại gì?

•  Nữ giới dễ bị viêm nhiễm  do vùng kín chưa được phục hồi dễ tổn thương, viêm nhiễm.
• Ảnh hưởng đến tâm lý của nữ giới do sức ép của việc nuôi con và chưa sẵn sàng khi quan hệ tình dục…
•  Dễ mắc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục: Do vùng kín của nữ giới vẫn có kích thước rộng nên dễ đón nhận các loại vi khuẩn, ký sinh trùng bên ngoài xâm nhập và gây bệnh.
• Quan hệ tình dục quá sớm có thể dẫn tới hậu sản.

- Lưu ý khi quan hệ tình dục sau sinh

• Hãy quan hệ nhẹ nhàng, chậm rãi, nhất là trong những lần đầu tiên khi quan hệ trở lại. Vì quan hệ quá thô bạo có thể dẫn tới rách tầng sinh môn.
• Vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ tình dục để tránh các bệnh phụ khoa
• Quan hệ khi bạn hoàn toàn thoải mái và tự nguyện. Vì nữ giới sau sinh thường có khả năng bị suy giảm hormone sinh dục, dẫn tới suy giảm ham muốn. Điều nay có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc yêu. Nếu không được khắc phục, có thể gây ảnh hưởng đến tâm lý của nữ giới.
• Đừng quên thực hiện các biện pháp tránh thai. Vì nữ giới vẫn có thể mang thai ngay sau khi có quan hệ tình dục không an toàn sau sinh.

Phương án nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ tốt cho sản phụ mà còn tốt cho cả đứa trẻ và cũng là phương án giúp cơ thể người mẹ nhanh chóng bình phục.

Tuy nhiên, việc làm này cần phải có sự đồng thuận của cả hai, mọi thao tác phải nhẹ nhàng để tránh gây tổn thương cho phụ nữ, đây là lý do gây căng thẳng và làm cho phụ nữ sợ hãi và bài xích việc quan hệ. Tốt nhất hai vợ chồng nên có những chia sẻ chân thành với nhau về các vấn đề liên quan đến việc quan hệ.

Ngoài ra cũng nên tránh các kiểu sex bằng miệng bởi lẽ nó có thể gây viêm nhiễm âm đạo, thậm chí dẫn đến tử vong bởi vì các môi chất ngoại lai thâm nhập từ bên ngoài, nhất là không khí bởi nó mang theo vi trùng thâm nhập vào dòng máu, gây ra căn bệnh có tên là air embolison (sự tắc mạch) nguy hiểm đến tính mạng.

7. Khó giảm cân sau sinh

Đối với thai phụ, sự tăng cân của các bộ phận trong cơ thể trong thai kỳ như sau: trẻ: 3.300g; bánh rau: 700g; nước ối: 900g; tuyến vú: 500g; trọng lượng tử cung: 900g; thể tích máu: 1.300g; mỡ cơ thể: 2.300g; mô và dịch cơ thể: 1.800g - 3.200g.

Trong 3 tháng đầu thai kỳ, do bị nghén, có nhiều bà mẹ ít tăng cân hoặc không tăng cân nhưng nhìn chung vẫn tăng được khoảng từ 1 - 2kg. Trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ: Với phụ nữ có cân nặng bình thường trước khi mang thai: mức độ tăng cân duy trì 0,4kg/tuần. Với phụ nữ có cân nặng thấp: mức độ tăng cân duy trì 0,5kg/tuần. Với phụ nữ thừa cân: mức độ tăng cân duy trì 0,3kg/tuần. Các nhà chuyên môn cho rằng trong 3 tháng đầu của thai kỳ, người mẹ nên tăng 1 - 2kg; 3 tháng giữa tăng 4 - 5kg; 3 tháng cuối tăng 5 - 6kg.

Tăng cân trong khi mang thai phụ thuộc vào tình trạng của người mẹ, không có thai kỳ nào giống thai kỳ nào, cũng không có người phụ nữ nào giống nhau hoàn toàn. Thai phụ có cân nặng trung bình, khi mang thai nên tăng khoảng 12 - 15kg. Thai phụ gầy khi mang thai nên tăng 13 - 18kg. Trường hợp thai phụ thừa cân (béo), khi mang thai nên tăng khoảng 8 - 12kg. Thai phụ mang song thai thì nên tăng 18 - 21kg. Nếu để tăng cân quá mức cần thiết trong thai kỳ thì thai phụ có nguy cơ thừa cân so với chỉ số cân nặng cơ thể và kích thích chứng béo phì khó kiểm soát sau sinh.

Do đó, để cải thiện tình trạng này, các chị em cần có một kế hoạch ăn uống và tập luyện phù hợp với sức khỏe.

- Cắt giảm lượng Calo

Cắt giảm lượng calo là một cách tự nhiên và an toàn để giảm cân sau khi sinh con. Hãy nhớ rằng, cơ thể bạn đang đòi hỏi được bổ sung calo hơn bao giờ hết. Nếu không cho con bú thì mỗi ngày, bạn sẽ cần bổ sung từ 1.500 đến 2.200 calo, và nếu cho con bú thì cần bổ sung thêm 500 calo nữa. Nhưng một tín hiệu đáng vui mừng ở đây là, việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ đốt cháy 600-800 calo mỗi ngày, do đó, bạn sẽ không cần phải lo lắng quá đến chuyện giảm calo.

Một số phụ nữ nhận ra rằng mình đã giảm cân sau khi sinh chỉ bằng cách cho con bú. Nếu bạn không cho con bú, sau 6 tuần sau khi sinh, hãy bắt đầu cố gắng cắt giảm 500 calo mỗi ngày.

- Lựa chọn thực phẩm giảm cân phù hợp

Bạn sẽ không muốn mình gầy như một cái xác ve nếu cứ cố tìm cách cắt giảm calo của cơ thể. Bởi vậy, điều quan trọng là phải lựa chọn những đồ ăn thích hợp để bổ sung năng lượng cho cơ thể, vừa cung cấp đủ lượng calo, vừa không làm cơ thể bị phát phì.

Các sản phẩm được chị em sau khi sinh con lựa chọn nhiều nhất là sữa ít béo và tránh các món chiên xào. Bạn có thể chọn trái cây và thịt nạc để làm thực phẩm bổ sung thay thế.

Thay vì ăn nhiều trong một bữa, bạn hãy chia ra làm nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày là tốt nhất. Cơ thể sẽ chuyển hóa các calo tốt thành năng lượng và ít có khả năng được lưu trữ dưới dạng mỡ.

- Tập thể dục đúng phương pháp

Tất nhiên, tập thể dục giúp bạn giảm cân, nhưng sau khi đã có một em bé, có thể bạn sẽ không có cả thời gian để đến phòng tập. Tuy nhiên, hoạt động là chìa khóa để giảm trọng lượng cơ thể, và điều này còn dễ thực hiện hơn cả bạn nghĩ. Chỉ cần đẩy xe nôi của con quanh khu nhà bạn ở là đã có tác dụng như khi bạn đi bộ. Thậm chí, ngay cả việc chăm con cũng đã là một hình thức“luyện tập” giúp giảm trọng lượng rồi.

- Ngủ trưa đều đặn giúp giảm cân

Một trong những trở ngại lớn nhất để giảm cân sau khi sinh em bé là có thể lúc nào bạn cũng thấy mệt mỏi. Khi mệt mỏi, cơ thể bạn sẽ thèm đồ ngọt và tinh bột để nhanh chóng bổ sung năng lượng. Nhưng đồ ngọt và tinh bột thậm chí còn làm bạn tăng cân thêm.

Vậy nên, biện pháp hữu hiệu bạn nên áp dụng lúc này là ngủ trưa. Khi con ngủ, bạn cũng nên ngủ cùng. Giấc ngủ trưa sẽ khiến bạn không còn trong tình trạng lúc nào cũng mệt mỏi, nó giúp bạn tăng năng lượng cho cơ thể, lấy lại sức lực cho cơ bắp.

Đặc biệt, trong những tuần sau khi sinh, bạn càng cần ngủ. Không nên cố gắng dọn dẹp hay giặt giũ trong những lúc đáng được nghỉ ngơi như này, vì nếu không, không những bạn sẽ tăng cân mà còn không đủ sức để chăm con tốt nhất.

II. Chăm sóc sức khỏe sau sinh đúng cách mẹ cần biết

1. Chế độ nghỉ ngơi phù hợp

Do bị tổn thất nhiều năng lượng nên việc nghỉ ngơi sau khi sinh ở phụ nữ đóng vai trò quan trọng, tốt cả cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, nhất là những bà mẹ trẻ sinh con lần đầu.

Trong thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc sức khỏe sau sinh, được mọi người quan tâm hỏi thăm là liệu pháp tinh thần tốt, giúp sản phụ khỏe và hồi phục nhanh.

2. Chế độ ăn uống khoa học:

Ăn uống khoa học sau khi sinh rất đa dạng như ăn nhiều rau xanh hoa quả, thực phẩm giàu protein như thịt, pho mát, thực phẩm dạng bột, tăng cường thực phẩm giàu chất xơ để chống táo bón, uống nhiều nước để tăng cường sữa.

Tuy nhiên cần hạn chế dùng đồ uống kích thích như chè, cà phê, coca, rượu bia, tăng cường nước hoa quả, chè dược thảo, sữa. Một chế độ ăn uống phù hợp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, vóc dáng của mẹ cũng như của bé.

Chăm sóc sức khỏe sau sinh cần lưu ý đến chế độ ăn uống phù hợp

3. Chăm sóc vết mổ sau sinh

Những người phải mổ khi sinh hoặc phải qua thủ thuật chích cửa mình thì phải giữ vệ sinh để tránh viêm nhiễm, đặc biệt là phải thường xuyên vệ sinh, lau khô để tránh nhiễm trùng.

Một khi xuất hiện hiện tượng sưng tấy, rỉ máu hoặc các hiện tượng bất thường khác phải đi thăm khám bác sĩ.

4. Chế độ luyện tập phù hợp:

Sau sinh, phụ nữ thường gặp các vấn đề về cân nặng, về "cô bé" trở nên rộng hơn...Do đó, cần chọn những bài tập phù hợp với mong muốn của bản thân. Có rất nhiều bài tập giúp thu hẹp vùng kín như Kegel sẽ giúp co khít cơ niệu đạo, cơ âm đạo, tránh bị són tiểu sau này, trường hợp bị táo bón có thể chườm nước nóng, tắm nước nóng, massage vùng xương mu, massage vùng bụng.

Chăm sóc sức khỏe sau sinh là vấn đề mà bất kỳ sản phụ nào cũng cần lưu ý và tìm hiểu kỹ. Điều này góp phần giúp bảo vệ sức khỏe, vẻ đẹp cho người mẹ cũng như đảm bảo việc chăm sóc cho bé. 

TH